علم الکتاب
منظور از (وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتابِ) کیست؟:
منظور از جمله فوق: باید کسى باشد که بعد از پیامبر اسلام صلّى اللّه علیه و آله داراى علم کلیه کتابهاى آسمانى باشد. نه کسى که فقط نسبت به بعضى از آنها علم داشته باشد. زیرا همانطور که قبلا هم اشاره کردیم کلمه (الْکِتابِ) که در جمله مورد بحث است شامل کلیه کتابهاى آسمانى مىشود. و چون بعد از پیامبر اسلام صلّى اللّه علیه و آله جز على علیه السّلام احدى نبود که داراى علم کلیه کتابهاى آسمانى باشد پس شکى نیست که مقصود از (وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتابِ) حضرت على بن أبی طالب علیه السّلام است. اضافه بر آنچه گفتیم و خواندیم به قسمتى از روایات سنى و شیعه که در باره اثبات این موضوع وارد شده اشاره مىکنیم.
1- ابو سعید خدرى (بضم خاء و سکون دال) مىگوید: از پیامبر اسلام صلّى اللّه علیه و آله در باره جمله (وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتابِ) جویا شدم. فرمود: منظور از آن: برادرم على بن أبی طالب است- شواهد- 2- در آن مجلسى که معاویة- بن ابو سفیان راجع بفضائل على بن أبی طالب از ابن عباس جویا شد از جمله فضائلى که وى در پاسخ معاویه گفت این بود ...:
کان (على) عالما بما فى الصحف الاولى.
یعنى على بن ابى طالب داراى علوم کلیه کتابهاى آسمانى قبلى بود و ... فضا 3- حضرت على بن أبی طالب راجع بعلم خویشتن میفرماید:
لو ثنیت لى الوسادة لقضیت بین اهل التوراة بتوراتهم. و بین اهل الانجیل بانجیلهم. و بین اهل القرآن بقرآنهم. تفسیر آسان، ج8، ص: 310
یعنى اگر مقام و مسند قضاوت براى من آماده مىشد یقینا بین اهل تورات طبق قوانین و احکام توراتشان قضاوت میکردم. و بین اهل انجیل بواسطه قوانین انجیلشان داورى مىنمودم. و بین اهل قرآن بوسیله قرآنشان قضاوت میکردم- سفینه- حضرت على بن أبی طالب علیه السّلام میفرماید:
و اللّه ما انزلت آیة الا و قد علمت فیم انزلت، و این انزلت- سلونى عن کتاب اللّه، فو اللّه ما من آیة الا انا أعلم بلیل نزلت، ام بنهار، ام فى سهل نزلت، ام فى جبل.
یعنى بخدا سوگند هیچ آیهاى نازل نشده مگر اینکه من مىدانم که در باره چه چیزى و در کجا نازل شده است- راجع به قرآن خدا از من جویا شوید. بخدا قسم هیچ آیهاى نیست مگر اینکه من میدانم آیا در شب نازل شده، یا در روز، در دشت نازل شده، یا در کوه- فضا.
پایان سوره رعد.
تفسیر آسان
برگرفته از جامع تفاسیر نور